حسین صادقی: قم پژوه

خانهٔ یزدان پناه قم خانه‌ای تاریخی مربوط به اواخر دورهٔ قاجار است که در محله باغ پنبه ی شهر قم، خیابان باجک، کوچهٔ شمارهٔ ۱۱ واقع شده‌است.

این اثر در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۱۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

کل مساحت بنا ۸۸۴/۵ متر مربع است که ۹۲۸ متر آن زیربنا است .( طبقات بالا و زیر زمین )

این خانه دارای دو در ورودی است؛ یکی ورودی ساده که کارکرد اختصاصی تری داشته و از طریق آن امکان دسترسی به زیرزمین و اتاقهای پنج دری جبهه شمالی شرقی فراهم میشده

و دیگری سردری بلند با طاق شلجمی آجری چهار ترک با چهار ستون سنگی مدور با سرستون و پایه ستونهای حجاری شده و لب چینی هره سر در با کاشیهای کنگره ای و آجر بری است که از طریق پاگرد و دالان جبهه شمال شرقی به ایوان شمالی و سپس به حیاط مرکزی میانسرا) ارتباط می یابد.

فضاهای اصلی خانه شامل اتاقهای پنج دری است که در سه جبهه شمال شرقی شمال غربی و جنوب غربی جای گرفته.اند.

جبهه جنوب شرقی نیز با یک سکوی دو ستونه و فضاهایی در جانبین به سرویسهای بهداشتی اختصاص یافته است.

شاخص ترین قسمت خانه اتاق پنج دری جبهه شمال غربی است که دارای کرسی چینی مرتفع تر ستونهای سنگی و شاه نشین با پوشش قاب بندی است.

پلکان سنگی حیاط مرکزی نیز رو به ایوان احداث شده و فضای اختصاصی خانه با باغچههای مجزا از طریق یکی از اتاقهای این بخش قابل دسترسی است.

فضای مذکور حدود ۸۰ سال پیش از بنای اصلی جدا بود و به عنوان واحد مسکونی مجزا (خانه) یگانه (گوهر مورد استفاده قرار میگرفت تا اینکه در اواخر سال ۱۳۸۲ با قسمت اصلی به تملک سازمان میراث فرهنگی درآمد و تعمیرات و مرمت های لازم در آنهـا صورت گرفته است.

زیرزمین قسمت جنوب غربی ،خانه با پوششهای کلیل یک دست و ستونهایی از سنگ یکپارچه، از دیگر بخشهای برجسته و جالب توجه این خانه است که در روزهای گرم تابستان مورد استفاده ساکنین بوده است.

زیرزمین گسترده جبهه شمال غربی بنا نیز به عنوان مطبخ و انباری، و فضاهای زیرزمین شاه نشین اصلی در قسمت شمال غربی به عنوان اب انبار و سرداب مورد استفاده بوده است.

هم اکنون این خانه با مدیریت آقای شهاب علی عرب تبدیل به رستوران سنتی شده است.

مالک اولیه خانه آقای حاج مهدی یزدان پناه بوده گه به تملک سازمان میراث فرهنگی قم در آمده است