سپهر اقتصاد-خانه های تاریخی هر منطقه از ایران ، علاوه بر معماری سنتی خاص ، بدلیل داشتن ویژگی های اقلیمی ، بخشی از تاریخ ، فرهنگ، آداب و سنن ساکنان آن منطقه است .
این خانه‌ها با معماری سنتی ایرانی عموما دارای سقف‌های بلند، پنجره‌های رنگی، حیاط، حوض، ایوان و … هستند.
طراحی و ساخت خانه‌های سنتی ایران، بر اساس اقلیم و فرهنگ هر منطقه انجام شده است.
این تفاوت در مصالح بکار رفته در ساخت خانه و معماری داخلی و خارجی آن دیده می‌شود.مصالح مورد استفاده و تزئینات ساختمان اعم از گچ‌کاری‌ها، کاشی‌کاری‌ها، آینه‌کاری‌ها و … به گونه‌ای انجام شده که با آب‌وهوای منطقه سازگاری داشته باشد و آسیب نبیند.
بیشتر خانه های تاریخی در ایران ، بدوران صفویه تا قاجار و بخشی مربوط به دوران پهلوی اول مربوط می‌شود.
از دوران قبل از صفویه، آثار کمی مربوط به دوران تیموریان باقیمانده است .
در دوران پهلوی دوم بدلیل نفوذ مدرنیته در معماری ایران، سبک خانه سازی کاملا تغییر و از ساختار معماری ایرانی فاصله گرفته است .
شهر قم بدلیل پیشینه دراز مدت شهر نشینی حتی قبل از تسلط اعراب ، دارای معماری و شهر سازی خاص بوده که بجز در کتب تاریخی ، کمتر می‌توان از آن اثری یافت .
خانه های تاریخی قم عموما مربوط به دوران قاجار است . و آن بدلیل توسعه حرم حضرت معصومه و بالتبع توسعه شهر سازی قم در این دوران است . به همین دلیل ،
این خانه ها عموما در فواصل نزدیک به حرم ساخته شده است .خانه های مشهور قم عبارتند از :
خانه يزدان‌پناه محله باغ پنبه
خانه طباطبایی ها کوچه ۱۱ بانک
خانه حاج علی خان حاج قلی خان زند
خانه آیت الله بروجردی
خانه آشیخ عبدالکریم حائری
خانه حاج باقر روحانی
جنب آب انبار شادقلی خان
خانه حاج عسگرخان ( شاکری) و خانه ضاد انتهای کوچه تکیه آسید حسن
خانه علامه خ ۴۵ متری عمار یاسر
خانه تاریخی امام خمینی
خانه ملاصدرا در روستای کهک
