توسعه خدمات پایدار شهری قم در تنگنای پروژه های سابق

سپهر اقتصاد-  عباس جعفری – کارشناس برنامه ریزی محیط زیست هدف اصولی و عمده هر فرآیندی در سالم سازی محیط شهری بهبود بخشیدن به سلامت و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان و خدمات محیط زیست شهری است. مفهوم بهبود بخشیدن در واقع به حرکتی اطلاق می شود که از وضعیت کنونی به سمت نقطه مثبتی دیگر و در جهتی شایسته و بایسته با حقوق شهروندی صورت گیرد. آگاهی و اطمینان از چنین حرکتی نیازمند توانایی در کنترل و اندازه گیری صحیح و دقیق تغییرات در طول زمان دارد. این امر بعضا بر اساس داده های غیر واقعی و اهداف آرمانی و احساسی توسط تصمیم گیران شهری در گذشته صورت گرفته است، بنابراین فاقد اعتبار علمی و تحلیلی بوده است. مهمترین چالش دیرینه برخی از کلان شهر ها اجرای طرح هایی است که سبب بروز مسائل پيچيده و ناهنجار در دورنمای آن شهر خواهد شد، که نه تنها نمی توان توجیه اقتصادی و اجتماعی صحیحی برای آنها متصور بود بلکه در تضاد با الگوهای فرهنگی منطقه نیز می باشد، بی تردید مهمترین دلیل آن، تصمیم های انسان محوری، بدون کارشناسی و ارزیابی های لازم قبل از اجرای پروژه ها بوده است. مطمئنا معضل اصلی، نبود جايگاه قوي و تاثیرگذار افراد متخصص در عرصه تصمیم گیری شهری بوده است. اگرچه ممکن است با ظهور آثار مخرب و چالشهای حل نشدني این تصمیم ها که همراه با صرف هزینه های سنگین نیز می باشند از اقشار مختلف نظرخواهی هایی صورت گیرد، اما مسائل ديروز را نمي‌توان امروز و آن هم با تفکرات ديروز حل کرد. غالب بودن نظر اشخاص و انسان محوري از معضلات سنوات گذشته مدیریت کلانشهرها بوده است و موضوعات محیط زیست شهری و خدمات آن نیز عمدتا در تفکر این افراد ذی نفوذ جايگاهي نداشته است. تصمیم گیری های کلان شهری، گاه بارنگ و لعاب سياسي در اولويت اول قرار گرفته و تا آن حد پيش رفته که ارائه خدمات به شهروندان را دچار اختلال و چالش های جدی کرده است. امروزه توسعه پایدار شهری تحت تأثیر مفاهیم و موضوعات مختلفی قرار گرفته و با علومی چون سیاست های اقتصادی و دانش تئوری و تجربی به مقابله برخاسته است. در دهه های گذشته قم نیز با مسائل معضلات فراروی اغلب کلان شهرهای کشور به دفعات روبرو شده است. در حالی که یکی از مهمترین شاخص ها و معیار های توسعه یافتگی، میزان انطباق برنامه های اجرائی هر منطقه ای با مبانی و مطالعات جامع آمایش سرزمینی می باشد، اجرای طرح های توسعه زیربنایی که با مبانی علوم آمایش سرزمینی و توسعه پایدار شهری همخوانی نداشته است از مهترین دلایل ناکارآمدی و غیر قابل توجیه بودن برخی پروژه ها در شهر قم بوده است. الگو برداری از سایر کلان شهرها و آزمون و خطاها در حوزه های مختلف، هزینه های هنگفت و گزافی را نیز به شهر قم تحمیل کرده است. موارد متعددی از این طرح ها در توسعه شهری قم قابل مشاهده است که به هیچ وجه با توان اکولوژیکی و ویژگی های خاص اجتماعی و اقتصادی این منطقه هماهنگی ندارند. عواقب این عدم توجه، منظره نامبارکی از شهر قم را در مقابل دیدگان روزانه شهروندان قرارداده است. عامل اصلی این معضلات بدین دلیل است که سیاست گذاری و برنامه ریزی های شهری قم در گذشته حاصل تصمیم های شتابزده و تحمیل علایق برخی مدیران به سازمان های دولتی و غیر دولتی بوده و به دنبال اتخاذ تصمیم بر پایه اهداف مشخص و قابل ارزشیابی برای بهره برداری و مدیریت پایدار سرزمین نبوده است، لذا این کلان شهر را با هدر رفت منابع کلان مالی و با انبوهی از مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی همراه کرده است که آن اشخاص نیز عمدتا امروز و با بروز پیامدهای زیانبار دیگر در آن منصب حضور ندارند.

خبرنگار: سید علی رضا فقاهتی
مطالب مرتبط

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
ارسال نظر