پروژه مونوریل قم داستانی است که بیش از یک دهه از عمر آن می‌گذرد و هنوز سرانجامی نداشته است و تعبیر «آینه دق» برای این ستون‌هایی که در مرکز شهر قرار دارند و مردم روزانه مجبور به تماشای آن هستند، اغراق آمیز نیست.
داستان این ستون‌های افسرده از اواخر دهه ۸۰ آغاز شد. زمانی که مسئولان برای کاهش بار ترافیکی هسته مرکزی شهر قم، ساخت مونوریل را پیشنهاد دادند تا خدمتی به زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران کرده باشند.
بعد از گذشت چند سال از کلنگ زنی این پروژه و سبز شدن ستون های خاکستری آن، اما و اگر های فراوانی پیش روی آن قرار گرفت و روند ساخت آن را متوقف کرد؛ دلایلی مانند نداشتن صرفه اقتصادی برای شهروندان، هزینه بالای تکمیل و نگهداری، هتک قداست حرم حضرت معصومه (س) و... از جمله دلایلی بود که سبب توقف این پروژه شد.
حالا بیش از یک دهه از آغاز ساخت مونوریل قم می‌گذرد و فقط ستون‌هایی آزار دهنده نصیب مردم این شهر شده است. ستون‌هایی که راه پیش و پس را به روی مسئولان قم هم بسته است؛ زیرا از یک طرف به خاطر هزینه بالایی که روی دست گذاشته است امکان تخریب آن وجود ندارد و از طرف دیگر نیز با توجه به مسائلی که پشت سر گذاشته است و هزینه‌ای که در پیش رو دارد ادامه آن توجیه ندارد.
در سفر سال گذشته هیأت دولت به استان قم، تعیین تکلیف منوریل قم در صدر مشکلات استان قرار گرفت و قرار شده بود بعد از بررسی و کارشناسی همه جوانب اقتصادی، فرهنگی و... این پروژه تکمیل شود.
محسن بهشتی، معاون عمرانی سابق استانداری قم، در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با مونوریل عنوان کرد: مخالفت با مونوریل مقابله با یک مد اجتماعی نبود؛ زیرا مترو و فرودگاه نیز یک مد اجتماعی بودند اما آن‌ها بر خلاف مونوریل منطق کارشناسی داشتند.
وی با بیان اینکه سیستم‌های حمل نقل عمومی ریلی سیستم‌های حمل و نقل انبوه بر هستند و در تهران نیز اغلب مسیرهایی دارای خط مترو هستند که از گذشته پر تردد بودند، ادامه داد: در قم دو خط مترو مصوب شده بود و قرار بود خطی از انتهای باجک، چهار راه بازار، خیابان ارم، صفائیه، بلوار امین، شهرک قدس و پردیسان عبور کند، خطی که مسیرهای پرجمعیت و پر تردد را پوشش می‌داد.
وی با اشاره به اینکه تصویب مونوریل باعث شد یکی از خطوط مترو حذف شود و خط دیگر نیز تغییر مسیر دهد، یادآور شد: پروژه مونوریل جایگزین یکی از خطوط پرجمعیت مترو شده بود خیابان شهید لواسانی و خاکفرج را پوشش می‌داد در حالی که این مسیر تقاضای سفر زیادی ندارد، به طوری که حتی اتوبوس‌رانی هم در این خیابان ها سرویس دهی ندارد و تاکسی‌های گردشی پاسخگوی نیاز آن منطقه هستند.
کارشناس شهرسازی با بیان اینکه وجود دو سیستم ریلی متفاوت (مونوریل و مترو) هزینه بالاتری نسبت به یک سیستم ریلی طولانی دارد، اظهار کرد: در سال ۱۳۹۶ هزینه این مسیر (خاکفرج تا مطهری) برای مونوریل ۲۰ هزار تومان برآورد شده بود در حالی که همان سال تاکسی‌ها با هزار تومان این مسیر را پوشش می‌دادند.
معاون عمرانی سابق استانداری قم با اشاره به اینکه هزینه منوریل در اجرا کمتر از مترو است اما هزینه بهره‌برداری از آن بسیار بیشتر از مترو است، بیان کرد: مونوریل در اغلب کشورهایی کار شده است که جنبه توریستی و بصری داشته است.
وی ادامه داد: برای مثال مونوریل برای شهرهای خطی مانند چالوس، نور و محمودآباد مناسب است؛ زیرا علاوه بر خطی بودن، تقاضای سفر بسیاری در آن مسیر وجود دارد همچنین جاذبه بصری وجود دارد و یک سمت دریا و سمت دیگر جنگل است اما در قم این جاذبه بصری وجود ندارد.
اجرای مونوریل در مسیر فعلی زیان مستمر است
کارشناس شهرسازی با اشاره به اینکه اجرای مونوریل در مسیر فعلی، زیان مستمر است، تصریح کرد: تا کنون ۲۲۶ میلیارد برای مونوریل هزینه شده است و نمی‌توان آن را حذف کرد. به همین خاطر باید برای بهره‌برداری از آن تصمیمی معقولانه و اقتصادی گرفته شود.
وی اضافه کرد: در اتوبان قم - تهران (جاده کوه سفید) پروژه‌هایی مانند نمایشگاه بین‌المللی، دانشگاه صنعتی قم و... وجود دارد که مسیری با ترافیک سنگین و پرحادثه است به همین خاطر برای کاهش ترافیک و حوادث آن منطقه پیشنهاد شد که مونوریل به آنجا منتقل شود تا شهروندان قمی که وارد این اتوبان می‌شوند وارد ترافیک نشوند و نیازی به پرداخت عوارض هم نداشته باشند.
بهشتی عنوان کرد: با این کار زمین‌های طرف این خیابان نیز قابلیت سرمایه‌گذاری پیدا می‌کرد و کنسرسیوم نیز پذیرفته بود که هزینه‌های گذشته و هزینه‌های جاری نیز از همین زمین‌ها پرداخت شود.
کارشناس شهرسازی ادامه داد: در سفر رئیس جمهور به قم با کلیت این طرح موافق شده بود اما بیان شد که کارگروهی استانی و ملی تشکیل شود تا ابعاد اقتصادی، ترافیکی، اجتماعی و فرهنگی آن بررسی شود و سپس تصویب و تکمیل شود.
نظرات