سپهر اقتصاد: محمدمهدی رضوانی دانش آموخته ی کارشناسی ارشدMBA ، پژوهشگر و فعال در زمینه توسعه کسب و کارهای نوین و مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری ایده ال صنعت امروز است که به طور تخصصی در زمینه استارتاپ های تولیدی و خدماتی و اقتصاد دانش بنیان فعالیت دارد . در گفتگویی با وی به استارت آپ ها و نقش انها در اقتصاد پرداخته ایم.
استارتاپ چیست و تا چه زمانی استارتاپ به حساب می آیند؟
استارتاپ واژه‌ای ست که در سال‌های اخیر در اخبار مربوط به دنیای فناوری، شاهد استفاده از آن در توصیف گروهها و شرکت‌های نوپایی هستیم که راهکارهای جدیدی را برای حل مشکلات و مسائل موجود در جامعه مطرح می‌کنند. قطعا منشأ این واژه در سانفرانسیسکو و سیلیکون‌ولی نهفته است. اما استارتاپ چیست و به چه شرکت‌هایی اطلاق می‌شود؟ تعریف بنده از استارتاپ به این شرح است: «استارتاپ یک گروه یا شرکتی نوپا است که راه حلی نوین و فناورانه را برای یک مساله ارائه می‌کند و دارای رشد با سرعت بالا و جریان نقدی مناسب و مقیاس پذیری جهت رشد و توسعه می باشد. با توجه به تعریف ارائه‌شده می‌توان به‌روشنی دید که تأسیس استارتاپ نیاز به برقراری قوانین خاصی ندارد؛ در حالیکه درآمد، سود و تعداد کارکنان همواره در شرکت‌های بزرگ تغییر می‌کند و دغدغه این مسائل را نیز دارند، استارتاپها فارغ از مسائلی که شرکت‌های بزرگ با آن دست‌به‌گریبان هستند، تا قبل از تبدیل به سازمانی مستقر و دائمی فقط درزمینه کاری خود مشغول به‌کار هستند. با بررسی تولد و فعالیت استارتاپها در سال‌های اخیر می‌توان به جرأت گفت که به طور میانگین، عمر استارتاپها در ایران تقریباً سه سال است و این شرکت‌های نوپا پس از سه سال دیگر یک استارتاپ شناخته نمی‌شوند. دلایل متعددی برای پایان دوران سه ساله شناخته شدن به‌عنوان استارتاپ مطرح است که ازجمله آن می‌توان به تصاحب کردن این شرکت‌های نوپا توسط سایر شرکت‌های بزرگ، افزایش تعداد دفاتر به بیش از یک مرکز، افزایش درآمد، افزایش تعداد کارکنان به بیش از5۰ نفر و افزایش تعداد اعضای اصلی به بیش از پنج نفر یا فروش سهم اعضای اصلی اشاره کرد. به عبارتی دیگر، رسیدن استارتاپ به سودآوری پایدار، پایانی برای شناخته شدن آن شرکت به‌عنوان یک استارتاپ موفق محسوب می‌شود و باید در قالب ساز و کارهای شرکت مستقر شناسایی و بررسی گردند.
به نظر شما راه اندازی یک استارت آپ چگونه است و طی چه مراحلی برای کسب موفقیت لازم است؟
برای ایجاد یک استارت آپ یا یک کسب و کار نوپا ابتدا باید اطلاعات بسیار کاملی از فعالیتی که قصد دارید انجام دهید، به دست آورید. نکته مهم اینکه شما باید بتوانید از مالکیت معنوی ایده‌های خود حفاظت کنید. لازم است تا ابتدا یک ایده خوب داشته باشید یعنی باید محصول یا خدمتی را ارائه کنید که بتواند یک نیاز اساسی را برطرف کند. نکته مهم دیگر اینکه لازم است از چالش‌های سرمایه، نیروی انسانی و هزینه‌های پایه مثل اجاره دفتر و نیروی انسانی اطلاع داشته باشید تا در ادامه‌ی راه با مشکل روبه رو نشوید.
مراحل راه اندازی یک استارت آپ را به چه صورت است؟
- اول: شناخت صحیح نیازها و خلق ایده
برای راه‌اندازی یک استارتاپ در ابتدا باید به شناخت نیاز مردم و رفع یک مشکل در جامعه فکر کرد. لازم نیست که ایده شما حتما منحصر به فرد باشد؛ بلکه اگر بتواند به راحتی نیازی را برطرف کند کافی است. ایده‌هایی که در ذهن دارید را یادداشت کرده و درباره آنها چندین بار فکر و با مرتبطین به آن ایده مشورت کنید.
- دوم: ساخت یک نمونه اولیه
می‌توانید در ابتدای کار یک نمونه اولیه MVP از استارتاپ خود داشته باشید. بسیار اتفاق افتاده که افرادی هیچ‌گاه نتوانسته‌اند ایده خود را عملی کنند. پس یک نمونه اولیه یا دمو بسازید و آن را ارائه دهید تا با معایب و چالش های پیش روی خود بیشتر آشنا شوید.
- سوم: ارائه نمونه اولیه به ۱۰۰ نفر
در این مرحله لازم است تا نمونه اولیه ایجاد شده را حداقل به ۱۰۰ نفر ارائه کرد و از نظرات آنها مطلع شد. بهتر است این ۱۰۰ نفر انتخابی، کاملا غریبه و ناشناس و با تخصص های متفاوت باشند تا بتوانید بازخوردهایی واقعی و مناسب بگیرید.
- چهارم: تلاش برای تامین سرمایه
اگر به این نتیجه رسیدید که ایده شما خوب است و محصول شما می‌تواند نیازی را رفع کند و معایب محصول اولیه را که تا به حال با سرمایه خود به نتیجه رسانده اید را برطرف کرده اید،، آنگاه می‌توانید با توجه به اینکه در چه مرحله ای از طول عمر استارتاپ خود هستید، به فکر جذب سرمایه گذارهای مختلف یا کمک گرفتن از شتابدهنده ها باشید.
- پنجم: ایده خود را ثبت کنید
حالا که به این مرحله رسیدید، یعنی همزمان با ساخت محصول اولیه و جذب شریک یا سرمایه‌گذار، نوبت به ثبت ایده می رسد. البته ایده در حین اجرای مراحل قبل هم قابل ثبت است. حالا می‌توانید استارتاپ خود را با راهبردی برنامه ریزی شده راه‌اندازی نمایید.
- ششم: راه اندازی محصول
فراموش نکنید که هیچ محصولی(کالا یا خدمات) در ابتدا کامل نیست و با گذشت زمان رفته رفته کامل می‌شود و مشکلات آن رفع می‌گردد. پس محصول شما اگر به نظر خودتان ناقص هم بود ولی شرایط اولیه ورود به بازار را داشت، آن را راه‌اندازی کنید و در ادامه به فکر اضافه کردن بخش‌های دیگر و کامل کردن آن باشید.
- هفتم: تلاش برای جذب کاربران بیشتر
مخاطب را با راهکارهای مختلف و بالا بردن کیفیت محصول بیشتر کنید و ایده خود را به افراد بیشتری معرفی نمایید. در این حالت افراد بیشتری می‌‌توانند در مورد ایده شما نظر بدهند و شما نیز در صورت وجود مشکل می‌توانید آن را متوجه شوید. پس سعی کنید افراد بیشتری را با خود همراه نمایید.
- هشتم: دوباره راه‌اندازی کنید
اکنون که در مرحله قبل بازخوردهای جدیدی دریافت کردید می‌توانید مشکلات محصول خود را پیدا کرده و آنها رارفع کنید. بعد از رفع مشکلات و نقایص موجود باید محصول را دوباره راه اندازی کنید و به سمت گرفتن سهم بیشتر از بازار خود اقدام نمایید.
- نهم: رشد کنید
هم کیفیت و کمیت محصول خود را رشد دهید و هم تعداد کاربران خود را. حتما به همراهان خود اهمیت دهید تا بتوانید از طریق آنها به رشد خوبی برسید. اگر به این ترتیب پیش بروید، در هر گام به موفقیت بیشتر نزدیک می‌شوید. در این شرایط سرمایه‌گذاران، خود به سراغ شما خواهند آمد و مایل به سرمایه‌گذاری و کمک کردن به شما برای توسعه ی استارتاپتان خواهند بود.
