رونق گردشگری بدون بافت تاریخی بی معناست

سپهر اقتصاد-

احمد کبیری: پیشکسوت صنایع دستی وعضو کارگروه تخصصی گردشگری مجمع نمایندگان قم

قم شهری با قدمتی 7هزاره ساله ، 13دروازه ورودی و پنج گذر تاریخی با آب و هوای نیمه کویری در مرکز ایران واقع شده است که امروز شاهراه 17استان کشور محسوب می شود. این شهر بعد از مشهد دومین قطب گردشگری مذهبی ایران محسوب می شود، اما تنش رنجور و هوایش آلوده است. آلوده است توسعه ای نامتوازن است. توسعه ای همراه با مدرن سازی که با نادیده گرفتن بافت تاریخی همراه شده است، مسیر تحول این شهر لزوما از تخریب بافت تاریخی قم نمی گذرد. مسیر تحول دیار کریمه با پشت پا زدن به معماری سنتی ممکن نمی شود. اتفاقی که در سال های اخیر رو به افزایش است و فعالان گردشگری را بسیار نگران کرده است ، وقتی دلسوزان شهر زبان به گلایه می گشایند اینگونه جواب می شوند: ما می خواهیم شهر را به توسعه اقتصادی برسانیم. ما می خواهیم به گردشگری رونق ببخشیم. نمی دانم از کدام توسعه حرف می زنند وقتی در آمایش سرزمینی توسعه اقتصادی از گردشگری می گذرد ولی گردشگری بدون توجه به بافت تاریخی که میراث های فرهنگی شهر به شمار می آیند، ناقص و بی معنا است. متولیان گردشگری و مدیریت شهری قم می گویند برنامه توسعه ای ما در جهت رونق اقتصادی شهر است، اما این بزرگواران پاسخ دهند در کجای دنیا منابع اقتصادی عده ای را از بین می برند تا جای دیگری را آباد کنند؟ خانه های تاریخی و گذرها مجموعه ای از بافت تاریخی محسوب می شوند که در علم گردشگری بسیار مهم است حال آنکه ما می بینیم شهرداری در شهرسازی جدیدش گذر سفید آب را که یکی از 5گذر تاریخی شهر محسوب می شود پیرامونش را که خودش یک منبع انرژی و هسته اولیه تشکیل شهر بوده است تخریب می کند و از آن مجموعه یک گذر سقف دار بجا می گذارد کجای این اتفاق به توسعه گردشگری می انجامد؟ عجیب تر اینکه آیا تاکنون مسببان از خودشان نمی پرسند وقتی لیدر بافت تاریخی به این نقطه شهر که می رسد به گردشگر چه بگوید؟ مگر یک تکه از یک خیابان که سقف گنبدی شکل دارد می شود گذر تاریخی؟ محله های تاریخی شهر به علت عدم مدیریت و برنامه بلند مدت رو به تخریب هستند وجالب تر اینکه بهانه می کنند که اگر در این محلات اتش سوزی اتفاق بیفتتد ماشین اتش نشانی نمی تواند ورود کند این در حالی است که معماری سنتی به گونه ای ساخته شده است که اتش به خانه ها نفوذ نمی کند .پدیده اتش سوزی وسیع خاص خانه های ساخته شده در معماری مدرن که الگو گیری ازغرب است اتفاق می افتد. سال های مدیدی است که ما ساکنان خانه های مدرن نمی توانیم بدون قرص خواب به خواب برویم، اما در خانه های تاریخی آرامش موج می زند و خواب رفتن زیر سقف خانه سنتی ساز بسیار آسان است. متاسفانه امروزگرایش به معماری مدرن رو به افزایش است، ولی هیچکس از خودش نمی پرسد چرا وقتی وارد یک بنای تاریخی مثل خانه ناریخی زند می شود دلش می خواهد مدتها در آن حیاط و خانه بماند. تفاوت معماری سنتی و مدرن تاجایی است که حتی در حرم فاطمه معصومه علیها سلام هم قابل مشاهده است برای مثال وقتی یک زائر وارد صحن عتیق می شود خیلی زود حال عبادی پیدا می کند و درگیر حالات معنوی زیارت می شود اما در بخش های تازه ساز که وارد می شوی زائران حال و هوای سیزده بدری دارند .در واقع این تفاوت معماری قدیم با معماری سنتی است. حتی این تفاوت دربناهای مدارس دینی و دانشگاه ها قابل مشاهده است. در دانشگاه ها که روح حاکم بر معماری مدرن بر استاد و دانشجویان غلبه دارد با آموزش هر علمی واژه سکرت را در پی دارد، اما در مدارس دینی آموختن علم به دیگران زکات محسوب می شود همه این ها از تفاوت آشکارمعماری مدرن با معماری سنتی حاصل می شود. امروز از هیچ یک از 13دروازه تاریخی قم خبری نیست چرا که به دست نا اهلان تخریب شد، خیلی از خانه های تاریخی هم به دلایل مختلف تخریب شدند و به جای آنها برج های مسکونی ساخته شد، تنها گذرها و تعدادی از محلات باقی مانده اند که آن هم متولیان امر آنطور که باید به آنها توجه ندارند و بیم آن می رود که مانند برخی از آثار تاریخی را که شبانه در این شهر از بین بردند این محلات و گذرها را نیز تخریب کنند وما بمانیم یک شهر بی هویت و بی شناسامه که ندانیم به نسل جدید چگونه بدون هیچ اثری از گذشته و تاریخ این شهر سخن بگوییم. آری مسیر توسعه گردشگری قم از تخریب بافت تاریخی نمی گذرد . مسیر تحول این شهر از پشت پا زدن به معماری سنتی و از بین بردن خانه های تاریخی نمی گذرد. رونق گردشگری قم با برنامه ریزی بلند مدت و تلاش در حفظ شناسانه شهر ممکن می شود که آن هم در سایه همدلی و تعامل بین فعالان گردشگری قم و متولیان امر امکان پذیر است.  
خبرنگار: سید علی رضا فقاهتی
مطالب مرتبط

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
ارسال نظر