معرفی اجمالی و نکاتی درباره ارزهای رمزنگاری شده

• محمدمهدی رضوانی،دانش آموخته MBA و فعال اقتصادی

سپهر اقتصاد: ارز دیجیتال یا رمزنگاری شده چیست: ارز دیجیتال (Cryptocurrency) شکل خاصی از پول دیجیتال است که بر پایه علم رمزنگاری ایجاد شده است. بیشتر ارزهای دیجیتال برای بهره‌مند شدن از ویژگی‌های اساسی مانند غیرمتمرکز بودن، شفافیت و تغییرناپذیر بودن و قابل هک بودن از زنجیره بلوکی یا بلاک چین استفاده می‌کنند. ماهیت غیرمتمرکز و توزیع شده ارزهای دیجیتال به این معنی است که هیچ نهاد، گروه یا سازمانی آن‌ها را کنترل نمی‌کند. کریپتوکارنسی‌ها را می‌توان به صورت مستقیم و بدون دخالت هرگونه واسطه‌ای در بستر اینترنت به کیف پول شخص دیگری ارسال کرد. یعنی برای مبادله ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیازی به افتتاح حساب بانکی، استفاده از خدمات بانک‌ها یا هر سازمان واسطه‌ دیگری نخواهید داشت این تبادل علاوه بر خرید و فروش خود آنها و کسب سود بابت ارزش افزوده ایجاد شده، در حال فزاینده ای در مقابل دریافت کالا و خدمات خواهد بود و با توجه به مقبولیت روزافزون آن روند رو به گسترشی در تمام دنیا دارد. در حال حاضر بیش از نه هزار ارز دیجیتال در سراسر جهان وجود دارد که در 313 صرافی بین‌المللی مورد معامله قرار می‌گیرند.   صرافی های ارزهای دیجیتال: صرافی ارز دیجیتال یا اکسچنج (Exchange) بستری است که در آن اشخاص می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را معامله و به ارز دیجیتال دیگر یا پول ملی تبدیل کنند. صرافی می‌تواند یک سایت بر بستر وب باشد یا یک اپلیکیشن موبایل که روی تلفن همراه نصب می‌شود یا هر دو... با ثبت‌نام و احراز هویت (kyc) در یک صرافی ارز دیجیتال می‌توانید در قبال پرداخت هزینه ناچیزی به شکل پول ملی، پول الکترونیکی یا ارزهای بین المللی یا ارز دیجیتال دیگر، ارز دیجیتال خریداری کنید یا ارز دیجیتال خود را در قبال پول ملی (مانند ریال) یا یک ارز دیجیتال دیگر به فروش برسانید. انواع صرافی های ارز دیجیتال: صرافی های P2P: خرید و فروش و تعیین حجم و قیمت در این نوع صرافی ها توسط کاربران مشخص می شود. قیمت ها شبیه هسته معاملاتی بورس ایران نسبت به بالاترین برای فروش و پایین ترین برای خرید لیست می شوند و کاربران می توانند به دو صورت خرید یا فروش فوری (به میزان تعداد واحد درخواست شده از بالای لیست به صورت اتوماتیک شروع به خرید یا فروش می نماید) و یا به صورت ثبت سفارش (قیمت فروش یا خرید ارز توسط کاربر مشخص و در لیست انتظار قرار می گیرد تا در زمانی که قیمت ارز مورد نظر به قیمت دلخواه رسید و اگر آن زمان فردی اقدام به خرید یا فروش کرد، سفارش شما فعال و کارمزد معامله به نفع صرافی کسر و مابقی مبلغ معامله پرداخت می شود.) این صرافی ها دارای کیف پول داخلی نسبت به انواع ارزهایی که معامله می کنند می باشند. صرافی های مستقیم یا فروشگاهی: قیمت خرید و فروش در این نوع صرافی ها توسط مدیر صرافی مشخص و خرید ها اکثرا بدون سفارش گذاری بوده و به صورت آنی از طریق درگاه ریالی با همان قیمت مشخص شده انجام میشود. صرافی های فروشگاهی نیز می توانند با داشتن کیف الکترونیکی مجازی داخلی، به کاربران خود در راه سهولت نگهداری ارزرمزها کمک کنند.   ویژگی های مهم برای صرافی ها: امنیت، شهرت و سابقه صرافی ارز دیجیتال امنیت یک صرافی شاید یکی از مهمترین پارامترهای انتخاب یا حتی مهمترین به حساب بیاید تا حدی که شاید بتوان گفت بهترین صرافی یا بازار ارز دیجیتال، امن ترین آنهاست. در یک اکسچنج ناامن هرچقدر هم کارمزدها و هزینه ها پایین باشد، امکان از دست رفتن دارایی یا بلوکه شدن دارایی به واسطه نفوذ هکرها یا اختلال در سیستم معاملاتی، ریسک کار با آن را افزایش خواهد داد. البته برای یک کاربر هرگز شاخص روشنی برای سنجش میزان امنیت یک بستر وجود ندارد. تنها پارامتر قابل سنجش، سابقه معاملاتی در آن بستر خواهد بود. اینکه یک اکسچنج تا کنون مورد حمله قرار گرفته؟، آیا این حمله ها موفقیت آمیز بوده؟ در صورت موفقیت آمیز بودن، آیا اکسچنج جبران خسارت نموده؟ آیا معاملات در بستر به سرعت از سرگرفته شده؟ این سوالات همه چک لیست قضاوت در مورد امنیت یک بستر می باشد. کارمزد معامله (Fee) تمامی صرافی های ارز دیجیتال برای انجام مبادله در سایت، مبلغی را به عنوان کامزد دریافت می‌کنند. یکی از ابتدایی ترین مسائلی که برای انتخاب بهترین صرافی ارز دیجیتال می‌بایست در نظر بگیرید، تمامی قوانین مرتبط با کارمزد در آن اکسچنج است. فرآیند احراز هویت بسیار مهم و حیاتی است که قبل از شروع به کار با هر صرافی یا بازار، با فرآیند احراز هویت آن آشنا شوید. بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال از کاربران خود تقاضای ارائه مدارک هویتی نظیر پاسپورت، گواهینامه و کارت شهروندی یا قبوض آب ، برق یا ... می‌کنند. هرچقدر فرآیند احراز هویت دقیق‌تر باشد، می‌توان گفت که امنیت و سلامت معاملات نیز بالاتر خواهد رفت. در برخی از صرافی ها احراز هویت شما به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود. یعنی شما زمانی احراز هویت کامل می‌شوید که بخواهید از حداکثر امکانات اکسچنج یا صرافی ارز دیجیتال استفاده کنید. در حالی که می‌توانید در حجم پایین فعالیت‌ها، مدارک شناسایی کامل خود را ارائه ندهید. کارمزد انتقال کارمزدهای انتقال نیز جزء مهمترین پارامترهای انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال است. چرا که هزینه‌های برداشت و واریز کاربران، در هر تراکنش به همین فاکتور بستگی دارد.   حجم بازار، سیالیت و شکاف قیمت یکی دیگر از مهمترین پارامترهایی که معمولاً کاربران حرفه ای مدنظر قرار می دهند، حجم معاملات بازار، سیالیت و همینطور شکاف قیمتی یا اسپرد (spread) در صرافی ارز دیجیتال است. حجم بازار، مواقعی که به دنبال معاملات بزرگ می گردید پارامتر بسیار مهمی است. در صورتی که در یک بازار قیمت ها یا کارمزدها مناسب باشند اما حجم مناسبی در سفارش ها وجود نداشته باشد مجبور خواهید شد برای یک خرید بزرگ تعداد زیادی از سفارش ها را بردارید و در اصطلاح رِنج بکشید و این مسئله هزینه های شما را به شدت افزایش می دهد. همچنین در صورتی که حجم معاملات یک بازار یا صرافی پایین باشد (سیالیت پایین)، زمان مورد نیاز برای تبدیل دارایی بیشتر خواهد شد. بنابراین هرچقدر هم که کارمزدها در چنین صرافی کم باشد، هزینه زمانی آن را بی اثر خواهد کرد. شکاف قیمت یا اسپرد نیز پارامتر مهم دیگری است که برای ترید بسیار اهمیت دارد. شکاف قیمت به اختلاف میان بهترین سفارش خرید و فروش در یک بازار می گویند. در صورتی که شکاف قیمتی زیاد باشد، شما به محض خرید ارز دیجیتال، اگر به هر دلیل تصمیم به فروش سریع بگیرید، به اندازه این شکاف قیمت در ضرر خواهید بود. امکان تعیین قیمت توسط کاربر P2P بودن یا مستقیم بودن روش کار صرافی بسیار اهمیت دارد. اکثر کاربران ترجیح میدهند از صرافی های P2P استفاده کنند. زیرا میتوانند تمام سفارش های خرید و فروش بر اساس حجم و قیمت را مشاهده کرده و تصمیم هوشمندانه تری برای معامله خود بگیرند. تعداد کوین و جفت های رمزارزی قابل معامله تعداد کوینهایی(ارزرمزها) که یک صرافی ارز دیجیتال پشتیبانی می کند، از جمله پارامترهای تصمیم گیری برای انتخاب بهترین گزینه به حساب می آید. همچنین تنوع در جفت های قابل معامله در یک بازار هم به جذابیت معاملاتی در آن بازار کمک خواهد کرد. اینکه مثلا شما بتوانید در شرایطی که یک رمزارز از رشد بازار جامانده، سایر ارزهای دیجیتال رشد کرده را به آن تبدیل کنید تا از رشد قریب الوقوع آن کسب درآمد کنید نکته حائز اهمیتی است. پشتیبانی صرافی ارز دیجیتال اگر بگوییم پشتیبانی سریع و دقیق بعد از امنیت، مهمترین پارامتر انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال است، بیراه نرفته ایم. بسیاری از افراد ترجیح می دهند تا کارمزدهای بالاتر پرداخت کنند ولی از پشتیبانی آنلاین و به لحظه استفاده نمایند. حضور پشتیبان در کنار یک تریدر به آرامش خیال و رفع به موقع موانع کسب درآمد کمک شایانی خواهد کرد. کاربرپسند بودن هرچقدر آسانتر و حس بهتری از کار کردن با یک صرافی ارز دیجیتال داشته باشید، میزان موفقیت معاملاتی شما هم بیشتر خواهد بود. پیچیدگی بیش از حد در یک صرافی، مانعی مهم بر سر راه استفاده افراد مختلف از آن و در نتیجه رشد و توسعه آن صرافی خواهد بود. همچنین ممکن است به واسطه عدم طراحی فنی یا گرافیک مناسب یک اکسچنج، اشتباهات فردی در حین انجام معامله یا در مراحل واریز و برداشت به وجود بیاید که همگی باعث از بین رفتن بخشی از دارایی خواهد شد. البته به طور طبیعی صرافی های عامل از پیچیدگی پایین تری نسبت به بازارها برخوردارند ولی هزینه های بالاتری برای کاربر خواهند داشت. بنابراین ایجاد یک توازن در این پارامترها برای کاربر مهم خواهد بود.   کاربردهای دیگر ارزهای دیجیتال امروزه ارز دیجیتال به عنوان پول‌های با امنیت بالا مطرح بوده و کاربردهای زیادی نیز دارند از جمله: خریدهای اینترنتی در ابتدا که رمز ارزها به وجود آمدند با هدف تسهیل در پرداخت‌های اینترنتی ایجاد شدند. این ارزها مانند پول‌های فیزیکی در معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حال حاضر نیز بسیاری از سایت‌های مطرح جهان، اپلیکیشن‌های موبایل و هزاران فروشگاه آنلاین و آفلاین، امکان خرید و فروش اینترنتی با ارز دیجیتال در قبال تحویل کالا یا فروش خدمات را به روش‌های پرداخت خود اضافه کرده‌اند. امکان معامله در سطح بین‌المللی ارز دیجیتال در سطح بین‌المللی نیز توانسته جایگاه ویژه‌ای را به دست آورد. همین مساله مهم‌ترین ویژگی ارز دیجیتال است. از آنجایی که این ارز متعلق به کشور و دولت خاصی نیست به یک واحد پول بین‌المللی تبدیل شده است که این امکان را فراهم می‌کند از هر نقطه از جهان بتوان با نقاط دیگر مبادلات مالی انجام داد. جنبه‌های مثبت ارز دیجیتال حتی به مراتب بیشتر از پول فیزیکی شده و گسترش یافته است، به طوری که در حال حاضر از سطح پرداخت‌های اینترنتی فراتر رفته و معاملات بسیاری از سهام‌های بزرگ بورس های دنیا و داد و ستد آن از طریق توکن ها و ارز دیجیتال انجام می‌شود. ارز دیجیتال چون وجود خارجی ندارد و مبتنی بر پول فیزیکی نیست بهترین و امن ترین گزینه برای معاملات با ارزش بالا و حجم سنگین پول است. در معاملات سنگین که هزینه جابه‌جایی پول زیاد است؛ ارز دیجیتال به راحتی می‌تواند مبادله شود. در کنار کاربردهای اصلی ارزرمزها و رهبر بازارشان بیت کوین، در ایران شامل پرداخت برای هزینه ها، خرید آنلاین و آفلاین، سرمایه گذاری، معامله گری و نقل و انتقال پول بین طرفین است، بیت کوین نیز مانند هر ارز دیگری می تواند هم برای اقدامات سازنده، فعالیت های سالم و قانونی استفاده شود و هم اینکه مورد استفاده خلافکاران و پولشویی قرار گیرد. باید توجه داشت اکوسیستم بیت کوین و ارزهای دیجیتال در حال رشد است و طی سال های آینده نقش زیادی در زندگی روزمره افراد در دنیا بازی خواهد کرد. بنابراین بهتر است در این مورد بیشتر بیاموزیم و حتی استفاده از آنها را شروع کنیم تا از این پارادایم نوین بازارهای مالی دنیا عقب نمانیم.     معرفی معروفترین صرافی های ایرانی با ذکر ویژگی ها:

نام صرافی	نوع صرافی	کارمزد	مدت احراز هویت	بستر TRC20 برای انتقال تتر	ورود دو مرحله ای	سیستم درآمد زایی	کیف پول اختصاصی	اپلیکیشن موبایل	تعداد ارزهای پشتیبانی شده
والکس	P2P	0.2% الی %0.4	7 الی 10 روز	ندارد	دارد	دارد	دارد	ندارد	6 عدد
نوبیتکس	P2P	0.3% الی %0.4	سطح یک 1 روزه سطح دو یک الی دو ماه	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	13 عدد
فینیکس	P2P	0.2% الی %0.35	7 الی 10 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	11 عدد
اکسیر	P2P	0.1% الی %0.4	یک هفته	ندارد	دارد	دارد	دارد	دارد	13 عدد
رمزینکس	P2P	0.12% الی %0.32	2 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	22 عدد
جیبیتکس	P2P	0.12% الی %0.32	2 روز	ندارد	دارد	دارد	دارد	ندارد	11 عدد
ارزپایا	P2P	0.2%	2 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	ندارد	7 عدد
اکس نوین	P2P	0.13% الی %0.33	2 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	10 ارز
چنج کن	P2P	0.15% الی %0.3	1 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	ندارد	6 عدد
اوکی اکس	P2P	0.1%	1 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	6 عدد
کوین نیک	P2P	0.13% الی %0.33	1 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	12 عدد
ارزاینجا	مستقیم	0%	1 روز	دارد	دارد	دارد	دارد	دارد	بیش از 200 عدد
افراتتر	مستقیم	0%	1 روز	دارد	ندارد	دارد	ندارد	ندارد	6 عدد
سلام کریپتو	مستقیم	0%	1 روزه	دارد	ندارد	دارد	دارد	ندارد	11 عدد
بیتستان	مستقیم	0%	1 روز	دارد	ندارد	دارد	ندارد	ندارد	42 عدد