سپهر اقتصاد- تکلیف منوریل، ابر پروژه‌ای تاریخی که با گذشت ۱۵ سال تنها تعدادی ستون از آن برای قمی‌ها به یادگار مانده، قرار است در سفر دوم دولت سیزدهم مشخص شود.
بی‌شک قم را باید استان پروژه‌های نیمه تمام نام برد چرا که در آن پروژه‌هایی است که حاصل بی‌تدبیری مدیران و دولت‌هایی از گذشته بوده است و با گذشت سال‌ها هنوز تعیین تکلیف نشده و باید در ردیف آثار باستانی این شهر گنجانده شوند.
یکی از این پروژه‌ها «منوریل» است؛ پروژه‌ای که احداث آن از سال ۸۸ بر روی رودخانه قم شروع و اعتباری بیش از ۲۳۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده ولی با گذشت بیش از ۱۵ سال فقط ستون‌های آن برای قم به یادگار مانده است. پروژه‌ای که برای قمی‌ها آینه دق و جنازه بی‌صاحب تعبیر می‌شود چرا که هیچ مسئول و دولتی حاضر به گشودن گره‌های آن نیست.
این پروژه‌ها بعدها با روی کار آمدن دولت سیزدهم و شروع سفرهای استانی که مهم‌ترین راهبردهای دولت برای گره گشایی از مشکلات استان‌ها و مردم مناطق مختلف بود دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و با سفر دور نخست رئیس جمهور به استان قم و پیگیری و مطالبه مردم جزئی از مصوبات سفر به شمار رفت و برای آن کمیته‌ای تشکیل یافت؛ اما از دی ماه سال ۱۴۰۰ تا سال گذشته با توجه به اجرایی شدن بسیاری از مصوبات و حتی پروژه‌های نیمه تمام در برخی استان‌های کشور از تعیین سرنوشت این پروژه خبری نبود.
درست در مهرماه سال ۱۴۰۲ در سفر کوتاه معاون اجرایی رئیس جمهور به قم برای بررسی مصوبات سفر دولت مقرر شد آینده این ابر پروژه در سطح ملی پیگیری شود اما آنچه که قابل تأمل بود قول و وعده‌های استاندار قم مبنی بر تعیین تکلیف منوریل به همراه فرودگاه و پروژه قطار شهری تا پایان آذرماه بود که باز هیچ اراده‌ای برای تعیین سرنوشت این پروژه‌ها وجود نداشت.
اما در نهم اردیبهشت‌ماه امسال هم‌زمان با روز ملی شوراها در جریان نشست خبری مسئولان کمیسیون‌های تخصصی شوراهای اسلامی شهر قم دوباره منوریل و سرنوشت آن نقل محافل رسانه‌ای شد. در این نشست اعضای شورا از اراده دولت سیزدهم برای تعیین تکلیف این پروژه خبر دادند. به نظر می‌رسد در حالی که رسانه‌ها از سفر دوم رئیس جمهور در ۲۰ اردیبهشت‌ماه به قم خبر می‌دهند، بخت و طالع بسته منوریل بعد از ۱۵ سال بی تکلیفی قرار است به دست دولت سیزدهم گشوده شود.
ولی این سرنوشت برای برخی مدیران شهری ناخوشایند است چرا که ممکن است در سرنوشت فاز نخست و خط B قطار شهری قم نیز لطمه‌هایی وارد شود. اهم آن چه که مدیران استانی برای گشودن بخت منوریل مد نظر دارند را در این گزارش بررسی شده است.
تأکید رئیس جمهور بر فعال شدن پروژه منوریل قم
با گذشت ۳ سال از سفر نخست رئیس جمهور عزمی برای پیگیری مصوبات دور نخست این سفر وجود نداشت. اگر هم بوده در حد وعده و وعیدهای مسئولان اجرایی خلاصه شده است طبق آن چه که رسانه‌های استان از گفته‌های سید محمد آقامیری، استاندار قم در آرشیوهای خبری خود دارند بر این امر تأکید شده بود که ۳ پروژه تاریخی قم که منوریل یکی از آنها است در آذرماه تعیین تکلیف می‌شود ولی با گذشت مدت زمانی، خبری از تحقق این وعده‌ها نبود.
با توجه به نزدیک شدن به دور دوم سفر رئیس جمهور به قم مسئولان اجرایی به تکاپو افتاده و یکی از برنامه آنها بازدید از وضعیت منوریل و قطار شهری بود که چندی پیش استاندار قم به همراه معاون عمرانی و شهردار قم از آن بازدید کردند. طی این بازدید استاندار در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: دولت سیزدهم عزم خود را برای تعیین تکلیف پروژه‌های نیمه تمام قم جدی کرده است که یکی از این پروژه‌ها منوریل است و آیت الله رئیسی، معتقد است که در استانی مانند قم سرمایه‌گذاری عظیمی در پروژه منوریل صورت گرفته و نیمه تمام و بی تکلیف رها شده است باید این پروژه به سرانجام برسد.
سقائیان‌نژاد: در بحث جدید احداث منوریل باید پس از ۶.۸ کیلومتر یعنی از پارک سوار شمالی تا مصلی نیازمند اقدامات کارشناسی و مطالعاتی برای یک تصمیم به صرفه است و با توجه به نظر برخی کارشناسان برای حذف خط B مترو به هیچ وجه نمی‌خواهیم یک پروژه راه بیفتد و یک پروژه تعطیل شود
سید محمد آقامیری افزوده است: با توجه به این که برای این پروژه سرمایه کلان کشور هزینه شده است دولت اراده دارد آن را تکمیل کند و در حالی که ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد باید ۴۰ درصد دیگر آن انجام تا مردم قم بتوانند از این پروژه استفاده کنند و به مردم قم این امر را تأکید می‌کنم که دولت از روزهای نخست بر تعیین تکلیف آن اصرار دارد.
وی در پاسخ به سؤالی در ارتباط با جمع‌بندی مسئولان استان در ارتباط با پروژه منوریل افزود: همدلی و اتحاد نظر در ارتباط با تعیین سرنوشت منوریل وجود دارد و منتظریم برحسب توقعات موجود برای پروژه زمان و برنامه‌ریزی کرد و ممکن است در دور دوم سفر رئیس جمهور این پروژه مورد بازدید رئیس جمهور قرار گیرد.
شهرداری قم نسبت به وظایف خود در قبال مصوبات سفر ازجمله منوریل متعهد است
شهردار قم هم طی بازدید از پروژه قطار شهری و منوریل گفته است: شهرداری قم به وظایف خود در عمل به مصوبات سفر رئیس جمهور در پروژه منوریل عمل کرده است. همه نظرها در ارتباط با آینده منوریل بررسی شده، تماماً نظارت فنی بوده و اعتقاد داریم باید در ارتباط با این پروژه یک نظر اجماعی با صرفه و به سود مردم قم باشد.
سید مرتضی سقائیان نژاد بیان کرد: مدیریت شهری و آنچه که مد نظر دولت برای تعیین سرنوشت منوریل است این نکته خواهد بود که در بحث جدید منوریل باید پس از ۶.۸ کیلومتر یعنی از پارک سوار شمالی تا مصلی نیازمند اقدامات کارشناسی و مطالعاتی برای یک تصمیم به صرفه است و با توجه به نظر برخی کارشناسان برای حذف خط B مترو به هیچ وجه نمی‌خواهیم یک پروژه راه بیفتد و یک پروژه تعطیل شود.
منوریل و بار سفر جمعیتی پردیسان
محمدرضا انگشت باف، مدیرعامل سازمان قطار شهری شهرداری قم هم در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با اشاره به نظرات کارشناسی که اخیراً برای منوریل مطرح شده گفت: با توجه به چشم‌انداز و افق‌هایی که برای جمعیت ساکنان منطقه پردیسان قابل پیش‌بینی است تا ۱۵ سال آینده منوریل نمی‌تواند بار سفر جمعیت این منطقه را تحمل کند. بر اساس نظر مشاور با اجرای یک خط ریلی حمل‌ونقل انبوه بر، ضرورت ایجاد خط دوم از بین می‌رود و این در صورتی است که باوجود جمعیت منطقه پردیسان در افق پانزده‌ساله، مونوریل نمی‌تواند بار سفر این منطقه را بر دوش بگیرد.
باز شدن طالع منوریل به دست دولت سیزدهم
رئیس شورای اسلامی شهر قم هم در گفت‌وگو با خبرنگار بازار از سرنوشت منوریل خبر داد و گفت: طی نشست‌هایی که با معاون اجرایی رئیس جمهور و برخی مسئولان ملی داشتیم بر تعیین تکلیف پروژه‌های نیمه تمام از جمله منوریل بعد از گذشت ۱۵ سال بلاتکلیفی قول مساعد داده شد و طبق طرح فنی که برای این پروژه ارائه شده است مقرر شده با احداث مونوریل قم تا پردیسان، خط دوم متروی قم کنار گذاشته می‌شود و دیگر هیچ اعتبار ملی به آن اختصاص نخواهد یافت.
محرری: راه‌اندازی مونوریل از ابتدای پروژه تا حرم مطهر حضرت معصومه(س) یا مصلای قدس هیچ‌گونه توجیه فنی و ترافیکی ندارد و باید این طرح تا منطقه پردیسان ادامه پیدا کند
محسن محرری افزود: اختلاف نظر فنی برای تعیین تکلیف و نحوه ادامه پروژه با دولت وجود ندارد اما نکته مهمی که وجود دارد برای طول خط آن و نحوه عبور از مقابل حرم مطهر حضرت معصومه(س)، مباحث کارشناسی در حال پیگیری و بررسی است؛ طبق نظر مشاور این طرح، راه‌اندازی مونوریل از ابتدای پروژه یعنی پارکسوار شمالی تا حرم مطهر حضرت معصومه(س) یا مصلای قدس هیچ‌گونه توجیه فنی و ترافیکی ندارد و باید این طرح تا منطقه پردیسان ادامه پیدا کند.
اما این نظرات و طرح اخیر کارشناسی و فنی برای ادامه وضعیت منوریل و با توجه به حذف خط بی متروی شهری هنوز محلی برای جدال و اختلاف بین دو اعضای شورای اسلامی شهر قم بود.
جدال بر سر حذف خط B متروی قم
در حالی که رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه و سرمایه‌گذاری شورای اسلامی شهر قم معتقد است شورای شهر قم نباید به‌خاطر تکمیل مونوریل، خط دوم مترو را از دست بدهد، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شهری شورای اسلامی شهر قم به توجیه بودن بار ترافیکی مونوریل تا پردیسان تأکید دارد.
گفتنی است؛ از سناریوها و طرح‌های فنی که برای آینده منوریل در نظر گرفته شده است، ادامه طرح تا پردیسان و در نهایت تا جاده فرودگاهی قم است که اگر این طرح بررسی اجمالی شود به نظر کارشناسان می‌تواند صرفه اقتصادی برای قم و قمی‌ها داشته باشد.
نظرات